Στη σύγχρονη διατροφική επιστήμη, οι ολιγοσακχαρίτες έχουν αρχίσει να κερδίζουν τη θέση που τους αξίζει ως πολύτιμα συστατικά για την υγεία του εντέρου και όχι μόνο.
Αν και ο όρος μπορεί να σας ακούγεται τεχνικός ή άγνωστος, στην πραγματικότητα πρόκειται για φυσικά συστατικά που βρίσκονται σε πολλές τροφές και προσφέρουν σημαντικά οφέλη.
Τι είναι οι ολιγοσακχαρίτες;
Οι ολιγοσακχαρίτες είναι ένας τύπος υδατανθράκων, συγκεκριμένα μη αφομοιώσιμοι πολυσακχαρίτες, που αποτελούνται από 3 έως 10 μόρια σακχάρων συνδεδεμένα μεταξύ τους.
Σε αντίθεση με τα απλά σάκχαρα που απορροφώνται στο λεπτό έντερο, οι ολιγοσακχαρίτες δεν πέπτονται πλήρως και φτάνουν σχεδόν ανέπαφοι στο παχύ έντερο.
Οι ολιγοσακχαρίτες συνήθως ταξινομούνται ανάλογα με τις φυτικές ή τις ουσίες που προέρχονται από αυτές.
Οι επιστήμονες ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο να μελετήσουν ποια είναι τα οφέλη των ολιγοσακχαριτών για την υγεία ως προβιοτικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και ανοσορυθμιστικές ιδιότητες.
Ποια είναι τα οφέλη των ολιγοσακχαριτών;
- Δρουν ως πρεβιοτικά
Οι ολιγοσακχαρίτες λειτουργούν ως τροφή για τα ”καλά” βακτήρια του εντέρου, όπως οι bifidobacteria και οι lactobacilli. Ενισχύουν την ανάπτυξή τους και συμβάλλουν στη διατήρηση μιας υγιούς εντερικής μικροχλωρίδας. - Ενισχύουν την ανοσοποιητική λειτουργία
Ένα υγιές μικροβίωμα ενισχύει τη φυσική άμυνα του οργανισμού, μειώνοντας τις φλεγμονές και προστατεύοντας από παθογόνους μικροοργανισμούς. - Συμβάλλουν στη ρύθμιση του εντέρου
Λόγω της δράσης τους στο παχύ έντερο, βοηθούν στη ρύθμιση της κινητικότητας του εντέρου και στη μείωση της δυσκοιλιότητας. - Μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερίνης και σακχάρου
Ορισμένοι τύποι ολιγοσακχαριτών έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη μείωση της απορρόφησης χοληστερίνης και στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο.
Σε ποιες τροφές βρίσκονται;
Ολιγοσακχαρίτες βρίσκονται φυσικά σε πολλές φυτικές τροφές, όπως:
- Κρεμμύδια, σκόρδο, πράσα
- Σπαράγγια
- Αγκινάρες Ιερουσαλήμ (Helianthus Τuberosus)
- Μπανάνες (ιδίως άγουρες)
- Φακές και όσπρια
- Πίτουρο σιταριού
- Λειτουργικά τρόφιμα ή συμπληρώματα διατροφής (φρουκτοολιγοσακχαρίτες – FOS, γαλακτοολιγοσακχαρίτες – GOS)
Ολιγοσακχαρίτες ως Πρεβιοτικά
Οι φρουκτο (FOS) από αγκινάρες ή κρεμμύδια και συγγενείς οικογένειες και ινουλίνη-ολιγοσακχαρίτες (από ρίζα κιχωρίου),
είναι τα πιο χρησιμοποιούμενα “πρεβιοτικά” πρόσθετα σε αρτοσκευάσματα και άλλα τρόφιμα μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με αυστηρά κριτήρια για τα πρεβιοτικά, μόνο οι FOS και οι trans-γαλακτο (TOS) ολιγοσακχαρίτες χαρακτηρίζονται ως πρεβιοτικά.
Τα πρεβιοτικά δεν χωνεύονται από τα παγκρεατικά ένζυμα (ένζυμα που εκκρίνονται από το πάγκρεας),
και επομένως είναι διαθέσιμα για μεταβολισμό από εντερικούς μικροοργανισμούς, κυρίως Bifidobacteria και λακτοβάκιλους.
Λόγω της αδυναμίας τους να χωνευτούν, οι ολιγοσακχαρίτες ως πρεβιοτικά διεγείρουν την ανάπτυξη καλών βακτηρίων στο παχύ έντερο και έχουν πολλά οφέλη για την υγεία.
Πιθανά Πρεβιοτικά
Πρόσφατη έρευνα αναφέρει τις πρεβιοτικές ιδιότητες άλλων ολιγοσακχαριτών, συμπεριλαμβανομένων των ολιγοσακχαριτών γαλακτο (GOS), ινουλίνης και πηκτίνης (POS).
Τα πρεβιοτικά τρόφιμα GOS, τα οποία δεν επηρεάζουν τα άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη, βρίσκονται κυρίως στην οικογένεια των ψυχανθών,
δηλαδή των οσπρίων όπως φακές, ρεβίθια, μπιζέλια, κουκιά, κόκκινα φασόλια.
Η αύξηση των επιπέδων GOS και FOS έχει συσχετιστεί με την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου λόγω των πρεβιοτικών χαρακτηριστικών τους.
Η ινουλίνη είναι ένα συγκρότημα μορίων φρουκτόζης (ένας τύπος σακχάρου) που δεν πέπτεται από το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα.
Αντί να απορροφηθεί στο λεπτό έντερο, περνάει ανέπαφη στο παχύ έντερο, όπου χρησιμεύει ως τροφή για το μικροβίωμα.
Το μικροβίωμα είναι το σύνολο των προστατευτικών βακτηρίων που σχηματίζουν αποικίες στο έντερο κυρίως, αλλά και στο υπόλοιπο σώμα και σκοπός τους είναι η άμυνα του οργανισμού.
Η ινουλίνη ως πιθανό πρεβιοτικό έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη προάγοντας την απώλεια βάρους και μειώνοντας τα λιπίδια σε προ διαβητικά άτομα.
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι ολιγοσακχαρίτες μπορούν γενικά να μειώσουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας λόγω της πρεβιοτικής τους δράσης στο έντερο.
Το POS (που παρασκευάζεται από κράταιγο) βρέθηκε ότι μειώνει τις αρνητικές παρενέργειες (όπως την κυτταρική βλάβη) των βρεφικών γαλάτων,
που παρασκευάζονται συνθετικά από ολιγοσακχαρίτες FOS/GOS.
Μια κλινική δοκιμή συμπληρώματος ξυλο ολιγοσακχαρίτη (XOS) τόσο σε υγιή όσο και σε προ διαβητικά άτομα έδειξε ότι:
οι πρεβιοτικές ιδιότητες του XOS μπορούν να αντιστρέψουν τις αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου κατά την ανάπτυξη του διαβήτη.
Οι ξυλο ολιγοσακχαρίτες είναι ένα είδος προβιοτικού που αποτελείται από μονάδες ξυλόζης συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Δρουν προάγοντας την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων στο έντερο, όπως τα bifidobacteria και lactobacilli, ενώ παράλληλα αναστέλλουν την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων.
Η ξυλάνη εξάγεται από το XOS και συχνά μετατρέπεται σε ξυλιτόλη, ένα πιο υγιεινό γλυκαντικό,
με πρεβιοτικές επιδράσεις στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης, τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης στο αίμα.
Αντιοξειδωτικές, ανοσολογικές και αντικαρκινικές επιδράσεις
Σε μια πρόσφατη μελέτη, δύο ολιγοσακχαρίτες, οι ολιγοσακχαρίτες κυτταρίνης (COS) και οι ολιγοσακχαρίτες γλυκουροξυλάνης (XOS),
βρέθηκαν να έχουν την πιο σημαντική αντιοξειδωτική δράση, ιδιαίτερα όταν πολυμερίστηκαν φυσικά χρησιμοποιώντας ένζυμα.
Πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις έχουν περιγράψει λεπτομερώς τα οφέλη των COS για την υγεία,
τα οποία περιλαμβάνουν τη μείωση χοληστερόλη αίματος και αρτηριακής πίεσης, προστατευτικές επιδράσεις έναντι λοιμώξεων, έλεγχος της αρθρίτιδας, βελτίωση της πρόσληψης ασβεστίου και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Το μέλι Manuka, που ανήκει στην κατηγορία των ολιγοσακχαρίτων γλυκουροξυλάνης (XOS) επιβεβαιώθηκε ως τρόφιμο για τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης μολυσματικών ασθενειών.
Ένα εκχύλισμα μπαμπού με υψηλή περιεκτικότητα σε XOS αποδείχθηκε ότι μειώνει αποτελεσματικά την κυτταροτοξικότητα σε κύτταρα προχωρημένης λευχαιμίας.
Τα XOS έχουν συσχετιστεί με την υγεία του εντέρου, την αντιφλεγμονώδη δράση και αντικαρκινικά οφέλη.
Τα φύκια, ιδιαίτερα τα κόκκινα, περιέχουν αλγινικούς ολιγοσακχαρίτες (AOS),
οι οποίοι εμφανίζουν πρεβιοτικές, ανοσοτροποποιητικές (ενισχύουν και εξισορροπούν την ανοσολογική απόκριση), αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Οι αλγινικοί ολιγοσακχαρίτες (AOS) που είναι μια ειδική κατηγορία ολιγοσακχαριτών που προέρχονται από το αλγινικό,
που είναι ένα φυσικό πολυμερές που βρίσκεται στα φύκια έχει αναγνωριστεί κυρίως λόγω των αντιμικροβιακών και αντιοξειδωτικών τους δράσεων,
ως σημαντικοί μαχητές του καρκίνου στον καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα, του γαστρεντερικού, του τραχήλου της μήτρας και του ήπατος,
Οι ολιγοσακχαρίτες μητρικού γάλακτος (HMOs) έχουν μια μοναδική πολύπλοκη δομή υδατανθράκων,
που δεν είναι ούτε προ βιοτικά αλλά ούτε πρεβιοτικά αλλά έχουν αποδειχθεί επιστημονικά ότι ρυθμίζουν με επιτυχία την ανάπτυξη του νεογνικού ανοσοποιητικού συστήματος.
Σε μια μελέτη για τον ανθρώπινο ροτοϊό, δύο ολιγοσακχαρίτες μητρικού γάλακτος (HMOs) που υπάρχουν στο μητρικό γάλα είχαν την υψηλότερη αντί-λοιμώδη επίδραση.
Μείωση Αλλεργικών Συμπτωμάτων
Τόσο οι φρουκτο ολιγοσακχαρίτες (FOS) όσο και οι γαλακτο ολιγοσακχαρίτες (GOS) έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τα αλλεργικά συμπτώματα, ως συνάρτηση της βελτίωσης της υγείας του εντέρου.
Λόγω αυτής της ικανότητας οι φρουκτο ολιγοσακχαρίτες ειδικότερα, έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία με άλλα φάρμακα,
για την προστασία από μια αλλεργική αναφυλακτική (σοβαρή) αντίδραση στους ξηρούς καρπούς (φιστίκια).
Μελλοντικές Δράσεις και Έρευνα
Η έρευνα για τους ολιγοσακχαρίτες αυξάνεται σε πολυπλοκότητα και εξειδίκευση στην υγεία, τη διατροφή και την πρόληψη ασθενειών.
Η επιστημονική κοινότητα και η βιομηχανία τροφίμων εμβαθύνουν στα οφέλη και τις χρήσεις των ολιγοσακχαριτών,
καθώς έχουν τόσο ευρεία διατροφικά οφέλη και είναι άμεσα διαθέσιμοι και χαμηλού κόστους.
Οι πρεβιοτικές τους ιδιότητες που σχετίζονται με τη μείωση του κινδύνου καρκίνου, διαβήτη, παχυσαρκίας και καρδιακών παθήσεων,
και τα αντικαρκινικά, ανοσοποιητικά, αντιτοξικά και αντιοξειδωτικά χαρακτηριστικά τους είναι μόνο μερικοί από τους λόγους για τους οποίους έχουν τοποθετηθεί για εντατική μελλοντική έρευνα.
Διαβάστε επίσης: Ανθρώπινο Μικροβίωμα – Ο καθρέφτης της υγείας μας
Δείτε επίσης: Polysaccharides & Oligosaccharides Market: A Growing Powerhouse in Functional Ingredients
